Pacientët me çrregullim personaliteti narcizistik kanë vështirësi në rregullimin e vetë-vlerësimit dhe për këtë arsye kanë nevojë për lavdërime dhe lidhje me njerëz ose institucione speciale; ata gjithashtu kanë tendencën të çvlerësojnë njerëzit e tjerë për të mbajtur një ndjesië superioriteti. Një rishikim i 5 studimeve epidemiologjike gjeti një prevalencë mesatare prej 1.6% . Është më e zakonshme tek meshkujt sesa tek femrat. Komorbiditetet janë të zakonshme. Pacientët shpesh kanë gjithashtu një çrregullim depresiv (p.sh., çrregullim depresiv major, çrregullim depresiv i vazhdueshëm), anoreksia nervoza, një çrregullim të përdorimit të substancave (veçanërisht kokainë), ose një çrregullim tjetër të personalitetit (histrionik, borderline, paranoid).

Etiologjia e Çrregullimit Narcizistik të Personalitetit:

Të dhëna të kufizuara për faktorët biologjikë që kontribuojnë në çrregullimin narcizistik të personalitetit sugjerojnë se ekziston një komponent i trashëgueshëm i rëndësishëm. Disa teoria sugjerojnë se kujdestarët mund të mos jenë trajtuar fëmijën në mënyrë të përshtatshme—p.sh., duke qenë tepër kritikë ose duke lavdëruar, admiruar ose prirur tepër fëmijën. Disa pacientë me këtë çrregullim kanë dhurata ose talente speciale dhe mësojnë të lidhin imazhin e tyre dhe ndjenjën e vetes me admirimin dhe vlerësimin e të tjerëve.

Simptomat dhe Shenjat e Çrregullimit Narcizistik të Personalitetit:

Pacientët me çrregullim narcizistik të personalitetit mbivlerësojnë aftësitë e tyre dhe ekzagjerojnë arritjet e tyre. Ata mendojnë se janë superiorë, unikë ose specialë. Mbivlerësimi i tyre i vlerës dhe arritjeve të tyre shpesh nënkupton një nënvlerësim të vlerës dhe arritjeve të të tjerëve. Këta pacientë janë të preokupuar me fantazirat e arritjeve të mëdha—për të qenë të admiruar për inteligjencën ose bukurinë e tyre të jashtëzakonshme, për të pasur prestigj dhe ndikim, ose për të përjetuar një dashuri të madhe. Ata ndjejnë se duhet të shoqërohen vetëm me njerëz aq specialë dhe të talentuar sa ata, jo me njerëz të zakonshëm. Kjo shoqërim me njerëz të jashtëzakonshëm përdoret për të mbështetur dhe përmirësuar vetë-vlerësimin e tyre. Meqenëse pacientët me çrregullim narcizistik kanë nevojë të admirohen, vetë-vlerësimi i tyre varet nga vlerësimi pozitiv i të tjerëve dhe është kështu shumë i brishtë. Njerëzit me këtë çrregullim shpesh vëzhgojnë se çfarë mendojnë të tjerët për ta dhe vlerësojnë se sa mirë po ia dalin. Ata janë të ndjeshëm dhe të shqetësuar nga kritika e të tjerëve dhe nga dështimi, i cili i bën të ndjehen të turpëruar dhe të mposhtur. Ata mund të përgjigjen me zemërim ose përbuzje, ose mund të kundërsulmojnë me mizori. Ose mund të tërhiqen ose të pranojnë jashtëzakonisht situatën në një përpjekje për të mbrojtur ndjenjën e tyre të rëndësisë së vetes (grandiozitet). Ata mund të shmangin situatat në të cilat mund të dështojnë.

Diagnoza e Çrregullimit Narcizistik të Personalitetit:

Për një diagnozë të çrregullimit narcizistik të personalitetit (1), pacientët duhet të kenë:
– Një model të qëndrueshëm të grandiozitetit, nevojës për admirim dhe mungesës së empatisë.

Ky model tregohet nga prania e ≥ 5 nga sa vijon:
– Një ndjesi e ekzagjeruar dhe e pabazuar të rëndësisë dhe talenteve të tyre (grandiozitet)
– Preokupim me fantazirat e arritjeve të pakufizuara, ndikimit, fuqisë, inteligjencës, bukurisë ose dashurisë së përsosur
– Besimi se janë specialë dhe unikë dhe duhet të shoqërohen vetëm me njerëz të kalibrit më të lartë
– Një nevojë për të admiruar pa kushte
– Një ndjesi të drejtës
– Shfrytëzimi i të tjerëve për të arritur qëllimet e tyre
– Mungesë empatie
– Zili ndaj të tjerëve dhe besimi se të tjerët janë xhelozë ndaj tyre
– Arrogancë dhe mendjemadhësi

Gjithashtu, simptomat duhet të kenë filluar që në moshën e rritjes.

Diagnoza diferenciale:

Çrregullimi narcizistik i personalitetit mund të dallohet nga çrregullimet e mëposhtme:
– Çrregullimi bipolar: Pacientët me çrregullim narcizistik të personalitetit shpesh paraqiten me depresion dhe, për shkak të grandiozitetit të tyre, mund të diagnostikohen gabimisht me çrregullim bipolar. Pacientët e tillë mund të kenë depresion, por nevoja e tyre e qëndrueshme për të ngritur veten mbi të tjerët i dallon ata nga ata me çrregullim bipolar. Gjithashtu, në çrregullimin narcizistik të personalitetit, ndryshimet në humor shkaktohen nga fyerjet e vetë-vlerësimit.
– Çrregullimi antisocial i personalitetit: Shfrytëzimi i të tjerëve për të promovuar veten është karakteristik për të dy çrregullimet e personalitetit. Megjithatë, motivet janë të ndryshme. Pacientët me çrregullim antisocial të personalitetit shfrytëzojnë të tjerët për fitime materiale; ata me çrregullim narcizistik të personalitetit shfrytëzojnë të tjerët për të ruajtur vetë-vlerësimin e tyre.
– Çrregullimi histrionik i personalitetit: Kërkimi i vëmendjes së të tjerëve është karakteristik për të dy çrregullimet e personalitetit. Por pacientët me çrregullim narcizistik të personalitetit, ndryshe nga ata me çrregullim histrionik të personalitetit, nuk duan të bëjnë gjëra simpatike dhe qesharake për të tërhequr vëmendjen; ata duan të admirohen.

Trajtimi i Çrregullimit Narcizistik të Personalitetit:

Psikoterapia psikodinamike, e cila fokusohet në konfliktet themelore, mund të jetë efektive . Disa qasje të zhvilluara për çrregullimin borderline të personalitetit mund të përshtaten në mënyrë efektive për përdorim në pacientët me çrregullim narcizistik të personalitetit . Ato përfshijnë:
– Trajtimin e bazuar në mentalizim
– Psikoterapinë e fokusuar në transferim

Këto qasje fokusohen në shqetësimet në mënyrat se si pacientët i përjetojnë emocionalisht veten dhe të tjerët. Terapia kognitiv-sjellëse mund të tërheqë pacientët me çrregullim narcizistik të personalitetit sepse ata mund ta gjejnë tërheqëse mundësinë për të rritur zotërimin; nevoja e tyre për lavdërime mund t’i lejojë terapeutit të formojë sjelljen e tyre. Disa pacientë me çrregullim narcizistik të personalitetit e gjejnë qasjen e manualizuar të terapisë kognitiv-sjellëse shumë të thjeshtë ose gjenerike për nevojat e tyre speciale.