Çrregullimi i Ankthit Social ndikon rreth 2.8% të njerëzve në një vit të caktuar, me një prevalencë gjatë gjithë jetës prej rreth 5%. Burrat janë më të prirur se gratë të kenë gjithashtu çrregullim të personalitetit shmangës, i cili mund të konsiderohet si një çrregullim ankthi që është mjaft i rëndë dhe i qëndrueshëm për të ndikuar në personalitetin e personit.

Frika dhe ankthi te pacientët me çrregullim të ankthit social shpesh përqendrohen në turpërimin ose poshtërimin nëse ata dështojnë të përmbushin pritjet e njerëzve ose janë nën shqyrtim të njerëzve të tjerë në ndërveprimet sociale. Shpesh, shqetësimi është se ankthi i tyre do të jetë i dukshëm përmes djersitjes, skuqjes, të vjellit ose dridhjes (ndonjëherë si një zë i dridhur) ose se aftësia për të mbajtur një varg mendimesh ose për të gjetur fjalë për të shprehur veten do të humbet. Zakonisht, e njëjta aktivitet e bërë vetëm nuk shkakton ankth.

Situatat në të cilat ankthi social është i zakonshëm përfshijnë foljen në publik, veprimin në një performancë teatrale dhe luajtjen e një instrumenti muzikor. Situata të tjera të mundshme përfshijnë ngrënien me të tjerët, takimin e njerëzve të rinj, bisedimin, nënshkrimin e një dokumenti para dëshmitarëve ose përdorimin e banjove publike. Një lloj më i përgjithësuar i ankthit social shkakton ankth në një gamë të gjerë situatash sociale.

Shumica e pacientëve me çrregullim të ankthit social e njohin se frikat e tyre janë të paarsyeshme dhe të tepruara.

Diagnoza e Çrregullimit të Ankthit Social

Për të përmbushur kriteret e DSM-5-TR për diagnozën , pacientët duhet të kenë

• Frikë ose ankth të theksuar dhe të qëndrueshëm (≥ 6 muaj) për një ose më shumë situata sociale në të cilat ata mund të jenë nën shqyrtim të të tjerëve

Frika duhet të përfshijë një vlerësim negativ nga të tjerët (p.sh., se pacientët do të poshtërohen, turpërohen ose refuzohen ose do të fyejnë të tjerët). Përveç kësaj, të gjitha sa vijon duhet të jenë të pranishme:

• Të njëjtat situata sociale pothuajse gjithmonë shkaktojnë frikë ose ankth.
• Pacientët shmangin në mënyrë aktive situatën.
• Frika ose ankthi është jashtë proporcionit me kërcënimin aktual (duke marrë parasysh normat socio-kulturore).
• Frika, ankthi dhe/ose shmangia shkaktojnë shqetësim të konsiderueshëm ose ndërhyjnë rëndë në funksionimin social ose profesional.
• Gjithashtu, frika dhe ankthi nuk mund të karakterizohen më saktë si një çrregullim tjetër mendor (p.sh., agorafobi, çrregullim paniku, çrregullim dismorfik i trupit, çrregullim i personalitetit shmangës).

Ashtu si për çrregullimet e tjera të ankthit, është e dobishme të identifikohet një spiralë katastrofike e njohjes kur diagnostikohet çrregullimi i ankthit social; për shembull, pacientët me çrregullim të ankthit social mund të shqetësohen se nëse shkojnë në një festë, ata do të turpërohen, do të tallen nga të huajt dhe më pas do të duhet të ikin nga festa. Shpesh, ky ankth fillon në mënyrë të arsyeshme por shndërrohet në frika për një katastrofë shumë të pamundur.

Pacientët me çrregullim të ankthit social kanë tendencë të zhvillojnë strategji shmangieje, si refuzimi i ftesave për festa ose takimi i njerëzve të rinj. Këto strategji mund të bëhen një natyrë alternative, në mënyrë që sjellja e shmangies mund të mos shihet se ka të bëjë me ankthin. Për shembull, ata fillimisht mund të raportojnë se shmangin festat sepse janë “të mërzitshme”. Megjithatë, një shmangie e tillë forcon ankthin duke lejuar kërcënimin e ekzagjerimit të mbetet pa sfiduar dhe i privon ata nga çdo përvojë pozitive në mjedisin e frikësuar.

Trajtimi i Çrregullimit të Ankthit Social

Ashtu si me çrregullimet e tjera të ankthit, çrregullimi i ankthit social ndryshon në ashpërsi dhe ndryshon me kalimin e kohës. Shumë njerëz me ankth social kurrë nuk kërkojnë trajtim por në vend të kësaj zhvillojnë strategjitë e tyre. Për shembull, ata mund të minimizojnë ose shmangin situatat sociale, “vetë-medikojnë” me droga si alkooli ose marijuana, ose thjesht kalojnë me vështirësi detyrimet sociale. Megjithatë, ka disa opsione terapeutike të disponueshme për pacientët.

Terapia kognitiv-vepruese (CBT) përfshin mësimin e pacientëve për të njohur dhe kontrolluar mendimet e tyre të shtrembëruara dhe besimet e rreme, si dhe udhëzimet se si të përdorin terapinë e ekspozimit (ekspozimi i kontrolluar ndaj situatës që shkakton ankth).

SSRI-të dhe benzodiazepinat janë gjithashtu efektive për ankthin social, megjithëse benzodiazepinat mund të jenë fizikisht të varura dhe mund të ndikojnë gjithashtu në mendimin dhe kujtesën.

Për pacientët që përjetojnë shqetësim kur duhet të performojnë në publik, mund të përshkruhen beta-bllokues për të reduktuar rritjen e rrahjeve të zemrës, dridhjen dhe djersitjen.